'Ενα τραγούδι μια Ιστορία. "Τρελλέ Τσιγκάνε"

"Ο Τρελός Τσιγγάνος" ήταν υπαρκτό πρόσωπο. Ήταν αντάρτης του ΕΛΑΣ, που αγωνίστηκε κι αυτός για την απελευθέρωση της πατρίδας μας από τους Γερμανούς κατακτητές. Δυστυχώς, όμως, πλήρωσε με τη ζωή του. Εκτελέστηκε από τα Ες-Ες. Ήταν ο αληθινός ήρωας του τραγουδιού που έγραψα στα τέλη του 1943».

Η Ιωάννα Γεωργακοπούλου αποκαλύπτει, για πρώτη φορά, την ιστορική λεπτομέρεια του τραγουδιού, που από τότε που γράφτηκε προκάλεσε κόντρες με τον αξέχαστο λαϊκό βάρδο, τον Βασίλη Τσιτσάνη, αντεγκλήσεις και πολλές συζητήσεις. Λέει επίσης:

«Ο Τσιτσάνης τό 'παιξε με το μπουζούκι του και συμπλήρωσε την εισαγωγή πάνω στη δική μου μελωδία. Αργότερα, ο Μάνος Χατζιδάκις, που έγραψε τη μουσική για τη θρυλική ταινία "Στέλλα" και συνεργάστηκε με τον Τσιτσάνη στο τραγούδι "Αγάπη πούγινες δίκοπο μαχαίρι", χρησιμοποίησε πάλι τη μελωδία του «Τρελλού Τσιγγάνου».

Η Γεωργακοπούλου, όταν θυμάται τον αληθινό ήρωα του θρυλικού τραγουδιού, δακρύζει. Δεν θέλει να πει άλλα λόγια, εκτός μία κουβέντα: «Ήταν όμορφος και ρομαντικός».......

Τρελέ τσιγγάνε, για πού τραβάς
μέσα στη νύχτα μόνος πού πας
ο χωρισμός σου είναι καημός
μες στην καρδιά μου παντοτινός

Τι φεύγεις μόνος και βιαστικός
σα να `σουν ξένος περαστικός
σκλάβα σου μ’ έχεις παντοτινά
πάρε κι εμένα στα μακρινά

Τρελέ τσιγγάνε τι με κοιτάς
έρημη μόνη με παρατάς
πάμε τσιγγάνε, πριν την αυγή
θα `ρθω μαζί σου και όπου βγει.

........Ως φυσική δημιουργός του τραγουδιού, η Ιωάννα Γεωργακοπούλου παίρνει σήμερα τα ποσοστά απ' αυτές τις μελωδίες και, όπως θυμάται, ο Βασίλης Τσιτσάνης λίγο πριν από το 1970 τής είχε προτείνει να της δώσει έναν δίσκο L.Ρ. με 12 τραγούδια του, με αντάλλαγμα να κρατήσει ο ίδιος την παλιά πλάκα 78 στροφών, με τον «Τρελλό Τσιγγάνο» και το «Φυσάει ο Μπάτης», που ήταν τραγούδια της Ιωάννας.

Εκείνη, όμως, αρνήθηκε και του είπε: «Άκουσε Βασίλη μου, σ' αγαπώ, σ' εκτιμώ, σε παραδέχομαι, αλλά, όπως έχεις εσύ την ιστορία σου, έχω κι εγώ τη δική μου. Ο "Τσιγγάνος" και ο "Μπάτης" είναι δικά μου τραγούδια, δικά μου παιδιά, και δεν τα δίνω».
Παρά την κόντρα της με τον Τσιτσάνη, η Γεωργακοπούλου λέει πάντα καλά λόγια και σήμερα υποστηρίζει ότι ο μεγάλος λαϊκός βάρδος αντισταθηκε και πάλεψε με τη γνήσια μουσική του σε μια δύσκολη εποχή που κυριάρχησαν (ευτυχώς για λίγο) οι αντιγραφές από την ινδική και την αραβική μουσική.

Λέει ο Κώστας Φέρρης: (απο το ρεμπετικο φόρουμ το 2015)
Βρε παιδιά, αυτά είναι γνωστά πράγματα.
Το "Αγάπη πού γινες δίκοπο μαχαίρι" είναι κατοχυρωμένο στην ΑΕΠΙ, Χατζηδάκις-Τσιτσάνης γιά τη μουσική, Μιχάλης Κακογιάννης γιά τους στίχους. Πολλές φορές δε βάζουν το όνομα του Τσιτσάνη στους δίσκους, κι ήμουνα παρών σ' ένα τηλεφώνημα διαμαρτυρίας του Τσιτσάνη στην τότε CBS, που ακολούθησε ένα τηλεφώνημα στον καλοσυνάτο Μάνο Χατζηδάκι. 

Στην πραγματικότητα, το τραγούδι γράφτηκε γιά την ταινία "Στέλλα", κι ο Χατζηδάκις συνεργάστηκε στενά με τον Τσιτσάνη, που ήταν και ο εκτελεστής των τραγουδιών. Γιά το συγκεκριμένο τραγούδι, ο Χατζηδάκις θέλησε να "δανειστεί" μιά μελωδία του Τσιτσάνη, κι ο Τσιτσάνης του πρότεινε τον "Τρελλό τσιγγάνο" (Τρελλέ τσιγγάνε γιά που τραβάς).

Ο λόγος ήταν περίπλοκος: Ο Τσιτσάνης, σε ανύποπτο χρόνο, είχε "χαρίσει" τον "Τρελλό Τσιγγάνο" στην Ιωάννα Γεωργακοπούλου.

(Παρένθεση: Η Ιωάννα εισπράττει μέχρι σήμερα τα δικαιώματα του "Τσιγγάνου", και αρνείται να "επιστρέψει" το τραγούδι στο όνομα του Τσιτσάνη.)

Φαίνεται λοιπόν, πως γιά να της το "χαρίσει", συνέτρεχαν δύο λόγοι: (1) Η τραγουδίστρια ήταν η φίρμα, και "τούκανε χάρη" να το τραγουδήσει. (2) Ο Τσιτσάνης δεν πίστευε στην εμπορικότητα του τραγουδιού, κι έτσι έβγαζε "τζάμπα" την υποχρέωση.

Έλα ντε όμως που ο Τσιγγάνος έγινε σουξέ, κι ο Τσιτσάνης το σκυλομετάνιωσε... Έτσι, βρήκε την ευκαιρία που τούδωσε ο Χατζηδάκις, και τούδωσε το δικό του μοτίβο να το κατοχυρώσει τώρα στ' όνομά του.

Η συμφωνία κλείστηκε, κι ο Χατζηδάκις έγραψε ένα δικό του τραγούδι, που χρησιμοποιεί στα πρώτα μέτρα τη μελωδία του "Τσιγγάνου".

Κανένας δεν ξέρει ποιος έχει γράψει αυτό το τραγούδι. Υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα να είναι δημιουργία ή συνδημιουργία του Βασίλη Τσιτσάνη.

Όμως επισήμως και σύμφωνα με την ΑΕΠΙ και οι στίχοι και η μουσική ανήκουν στην αείμνηστη Ιωάννα Γεωργακοπούλου η οποία επέμενε ότι το τραγούδι είναι δικό της, εμπνευσμένο από μια εικόνα στα χρόνια της γερμανικής κατοχής και όχι "χαρισμένο" σε αυτήν από τον Τσιτσάνη.

Το τραγούδι ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά το 1946.

Η Ιωάννα Γεωργακοπούλου ισχυρίστηκε στην τηλεοπτική εκπομπή "Βίοι Αγίων" της Μαλβίνας Κάραλη ότι:
Το 1955 ο τότε πανίσχυρος Βασίλης Τσιτσάνης χωρίς καμία συνεννόηση με την Γεωργακοπούλου πούλησε τη μελωδία στο Μάνο Χατζηδάκι ο οποίος βασίστηκε σ' αυτήν για να δημιουργήσει το "Αγάπη πού 'γινες δίκοπο μαχαίρι".
Όταν η Ιωάννα Γεωργακοπούλου πήγε στον κινηματογράφο και παρακολούθησε την ταινία "Στέλλα" του Κακογιάννη όπου ακούγεται το ανωτέρω τραγούδι αντελήφθη την εις βάρος της κλοπή πνευματικών δικαιωμάτων. Έτρεξε αμέσως στον Τσιτσάνη να ζητήσει εξηγήσεις. Όμως ο Τσιτσάνης αντί να προσπαθήσει να την κατευνάσει και "να τα βρούνε", την έβρισε με τα χειρότερα λόγια.
Η συνέχεια δόθηκε στα δικαστήρια όπου όπως ήταν φυσικό δικαίωσαν την Ιωάννα Γεωργακοπούλου και της παραχώρησαν μεγάλο τμήμα των πνευματικών δικαιωμάτων του "Αγάπη πού 'γινες δίκοπο μαχαίρι".
Όμως αυτή η κόντρα ανάμεσα στους δυο μεγάλους και σπουδαίους καλλιτέχνες μόνο ζημιά έκανε στην ελληνική μουσική δημιουργία.
Γ.Σ.

πηγή: αποσπάσματα απο συνέντευξη της Ι. Γεωργακοπούλου 
στον Πάνο Γεραμάνη εφημεριδα τα ΝΕΑ 1997...ergotelemata.gr